-
1 паж
м -
2 платить
-
3 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
4 заслуга
ж[күрсәткән] хезмәт, тәкъдир ителерлек хезмәт ( җәмгыять өчен файдалы дип табылган эш) -
5 колосники
мн.1) рәшәткә (һава керсен һәм көл коелып төшсен өчен мич төбенә куела торган чуен рәшәткә)2) сәндерә (колмак, көлтә кебекләрне элеп яки өеп киптерү өчен колгалардан араталап ясалган сәндерә)3) театр. колосниклар (театрда сәхнәнең декорацияләрен югарыдан беркетеп кую өчен хезмәт итә торган агач рәшәткәләр) -
6 выслуга
жза выслугу лет — тиешле еллар хезмәт иткән өчен; тиешле еллар эшләгән өчен
-
7 сифон
м -
8 автокар
мавтокар (рельссыз юллардан йөк йөртү өчен хезмәт итә торган эчке янулы двигательле яки аккумуляторлы арба) -
9 белый билет
-
10 благо
I с1) бәхет, игелек2) байлыклар, рәхәтлекләр•II союз; разг.икән, ярый индебери, благо дают — бирәләр икән, ал
-
11 вознаградить
сов.( кого-что) бүләкләү, бүләк бирү; тиешлесен бирү -
12 жезл
мб) тимер юлда поездларның йөрешен тәртипкә салу өчен хезмәт итә торган автомат приборның металл таягы -
13 маркёр
I м; уст. II м; с.-х.маркёр (яшелчә утырту өчен оялар билгели яки сызык сыза торган авыл хуҗалыгы машинасы) -
14 мол
I м II вводн. сл.диген, дигән бул (була); имешон, мол, этого не знал — ул моны белмәгән, имеш
-
15 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
16 неблагодарный
-ая; -ое1) яхшылыкның кадерен белмәүче (белмәүчән), яхшылыкны белмәүче2) нәтиҗәсез, файдасыз, әрәм3) разг. яраксыз, туры килми торган -
17 плата
жтүләү, хак, бәя, әҗер -
18 поднять
сов.1) ( кого-что) күтәрү, күтәреп алу; иелеп алу2) ( кого-что) менгерү, күтәрү3) ( кого-что) күтәреп торгызу, аягына бастыру, торгызу4) разг. ( кого-что) (вылечить) аякка бастыру, терелтү5) перен. ( кого-что) кузгату, күтәрү6) ( что) биегәйтү, күтәрү7) ( кого-что) (разбудить) уяту, торгызу8) перен. ( кого-что) күтәрүподнять массы на досрочное выполнение плана — планны срогыннан алда үтәү өчен көрәшкә массаларны күтәрү
9) перен. ( что) арттыру, күтәрү10) перен. ( что) яхшырту; әйбәтләндерү, күтәрү11) ( что) үстерү, күтәрү, яхшырту12) ( что), с.-х. күтәрү, сөрү13) разг. (кого-что) (вырастить, воспитать) тәрбияләп үстерү, аякка бастыру•- поднять глаза
- поднять голову
- поднять голос
- поднять дело
- поднять на высоту
- поднять на должную высоту
- поднять на смех
- поднять оружие -
19 позывной
-ая; -ое1) чакыру...ы, дикъкатьне тарту...ы2) в знач. сущ. позывные мн. позывнойлар ( радиостанцияне яки судноны таныту өчен хезмәт итә торган сигналлар) -
20 прикол
мказык, субай (гадәттә, берәр нәрсәне бәйләп кую өчен хезмәт итә торган)стоять на приколе — ( стоять на причале) причалда тору; перен. ( находиться в бездействии) туктап тору
- 1
- 2
См. также в других словарях:
хезмәтче — (ХЕЗМӘТЧЕЛЕК) – 1. Байларда физик хезмәт (авыр, кара эшләр) башкаручы 2. Хезмәткәр (1) 3. күч. Кемнең яки нәрсәнең интересы өчен тырышучы, аның уңышлары өчен хезмәт итүче … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вестовой — Офицерның хезмәткә бәйле йомышларын үтәү өчен билгеләнгән солдат; йомышчы солдат … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыем — 1. Халыктан мәҗбүри тәртиптә җыеп алына торган акча яки әйбер. с. Җыемга бәйләнешле җыем пункты 2. Хезмәт күрсәткән өчен яки аерым оешманың кереме рәв. җыела яисә тотып калына торган акча, әйбер почта җыемнары 3. Иген, яшелчә һ. б. ш. уңышының… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
коллектив — 1. Уртак максатлар, уртак эшчәнлек нигезендә берләшкән кешеләр төркеме. Бер оешма, предприятие составында даими эшләгән кешеләр берләшмәсе 2. Гомуми, уртак; күмәк көч белән башкарыла торган. с. Коллективка хезмәт итә торган, коллектив файдасы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
коммуна — 1. Милек һәм хезмәт уртаклыгы нигезендә бергә яшәү өчен берләшкән кешеләр коллективы 2. сөйл. сир. Коммунизм 3. Көнбатыш Европаның кайбер илләрендә кечкенә (башлангыч) адм. – территориаль берәмлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чәйлек — Берәр төрле хезмәт күрсәткән өчен официантка, швейцарга һ. б. ш. бирелә торган акча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тел — I. 1. Умырткалыларда авыз куышлыгында тәм тату һәм азык чәйнәргә ярдәм итү өчен, кешеләрдә сөйләү өчен дә хезмәт итә торган орган 2. күч. Җәмгыятьтә кешеләргә үзара аңлашу, аралашу өчен хезмәт итә, фикерләү нәтиҗәләрен беркетеп бара торган һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уен — I. и. Күңел ачу, вакыт үткәрү өчен булган шөгыль; киресе: эш, хезмәт 2. Махсус кагыйдәләр, алымнар белән башкарыла һәм күңел ачу, ял итү, организмны чыныктыру өчен хезмәт итә торган, спорт төре булып саналган эш хоккей уены – бильярд уены. сир.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эш — 1. Шөгыль, гамәл, хезмәт. Гадәт, вазифа, бурыч, хак йорт эшләре. Эшкәртелә торган, хәзерләнү процессында булган нәрсә 2. Нәр. б. җитештерү, ясау, эшкәртүгә һ. б. юнәлтелгән эшчәнлек. Гомумән берәр өлкәдәге эшчәнлек. Фикерләргә, сүзләргә капма… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
наряд — 1. Берәр эшне үтәр өчен язма рәв. яки телдән бирелгән боерык, күрсәтмә 2. Эшнең характеры һәм күләме күрсәтелгән, эш хакы түләү өчен нигез булып торган документ. Шулай ук товар, йөк һ. б. ш. алу, җибәрү өчен бирелгән документ 3. Хәрби хезмәткәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
траншея — 1. Оборона позицияләрендәге барлык ут нокталарын тоташтыра торган һәм дошманга каршы ягына балчык, таш һ. б. ш. өелгән тар, тирән, озын чокыр. Снаряд һәм бомба кыйпылчыкларыннан саклану өчен хезмәт итә торган тар, тирән чокыр 2. Берәр нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
